Kacheklang Ahokpet Along Ansose Ardi Chipitha
Kadokave amonit ta Arnam kapinchong kechoklim man’un, lasi Alangli akar’i kapeplengji aphan Alangli sai koson si klem nangji ma kadokave ta chinivek nangji. Ke’ongdung amonit atum Arnam aphan kekroi koson ma chinine, lapen kopi ajoine si Alangli aphan kroi nangji ma ta chinine – pudam pulote, ke’ongdung atum ke Arnam ahukum lapen Alangli keklem asai kachini’un ajakong avedet. Pini arni, ke’ongdung amonit atum ke Arnam aphan kekroi ke sining kidun longji lapen akarjong kejokji aphan pusi chinichot. Arnam aphan kekroi koson ma latum non anta chininelang lapen, la anchot kali si, Arnam kemang ason akenangsot kopima ta kachini’un ajakong avedetlo. Jongjung karjap pen chelang lote, Arnam keklem ason kopi aphan si kemangdam ma anuttin amonit ta chinirep nangji, Alangli kapechuntang asai an, kopi apot si lahei amonit atum aphan kangvai ma, Alangli latum aphan kangvai kopi akemang dam ma, lapen lahei amonit atum along pen kopi kapeplengji akar’i kedo ma. Pima Arnam ke dragon ke’er ahavar along jongjung amonit atum aphan ingthur’un, nonpu anta latum angbong sai klembom, lapen doan atovar pen apun kapachoklimji aphan klemlo, lakha un’epin an lam ningjelo, sai ke’ongdung klemlo, lapen sai keklemji ajaton an lolo – pima Arnam inutvet si la an asai kethe klem’unchot lapen alang sai keklem ajakong ko’an the ma chepaklang daklo. Menmen mamat ke, nangtum lahei asai pen apot kero pithekthe. Lason si, Arnam nang phuthak keklem asai pen apot bihek pu pen langretri; lake kebihek asai kali. Arnam nangtum aphan nang kapeklang an pen apot, pini arni patini pame ra arjutheknon. Laso apot nang ahokpet pen arjuthekdet ansi kachini ajakong arnuk muchotji lapen nang chethe thebomji. Pini arni, monit atum arjuthek lapen keklem asai jum ongchot; Arnam kemangdam ason kepaplengvekji aphan latum along ajakong ave. Lake monit atum akelet lapen alangtum asai amo kapaplengji aphan un’edetlo, laso ajok kemang ateng angthek kelongji aphan latum un’edetlo. Monit atum Arnam asai aphan kachiniji ingdei plang, lapen Arnam aKardom ahem aphan ador keso ajaton pu aman kipi kangtungte ajok Karjong Kangthir ta ke’ongdung amonit atum angbong sai keklemji molo. Latum kaike ta aronlo pu matha si klembomlo, kali te ke’ongdung abe dunlo, kalite kachepaklang chotji aphan si sai klemlo. Pini arni, laso aro along kedo anuttin amonit atum ta chematha nangji, alangtum akeklem kedam along, un’an pen si latum sai klemlo ma, ajakong do an chipi pen klemlo ma. Monit atum sai kacheklem papleng un’e detlo, Karjong Kangthir amena asai kacheklemkle ajok kali, bonta monit atum amena asai cheklemkledet apot, laso ajok Karjong Kangthir aphan sai kapacheklemji aphan tovar khanglo. Arnam kaningjeji alam avedetlo, bonta monit atum apun ateng klemkle, lapen paphihuplo, akengkamtin along patebokkriji aphan latum un’e detlo, lapen Meresak aso akengbot along latum adung an hungdun un’edetlo. Kopi aphan si latum karjap nangji ma, latum arjap un’e detlo; kopi si latum kacharli nangji ma, latum charlile detlo; kopi aphuthak si latum kardom nangji ma, laso ateng latum ardomde detlo; kopi ason si latum kache’o nangji ma, latum che’o thekthe detlo. Lahei ason latum esonnat ta klemkledetlo. Lasi, kecho amei along kidunji pu alam ta avedetlo; lake ajat ason ta avelo, lahei ke alangtum kamatha chot alamlo. Pudamme, pini pen lang pangbardam lote, monit atum asap ta sai cheklemkle detlo. Ajat ta Arnam aphan si kapaklemji lapen kapaningjeji si chonghongkoklo. Monit atum keklem ason jum ongchotlo; monit atum ke amo kevangve lapen Arnam pen kacherapji aphan un’e tanglo. Pharo pharo lapen suri suri alamthe Arnam ningjelo, bonta monit atum esonnat ta asai klempipe detlo – ok aning kehang pen kache’o, ning kamatha kache’o, kangsai lapen kethek ajakong kacharli’un ahut ajat ason pen ta Arnam aphan kekroi kacharli, monit atum aphan aning arlo adim kipipe, aning arlo akumlin an kapaprei, kahingno keklem aning kehang along kachekhang, aning kamatha pen keklemkle, chokchit pen lapen kephlak-kephlek kave pen sai keklem, Arnam aning kehang anat kamatha kacharli lapen lam kaningje ahut monit atum aphan kepakroithek, Arnam asai keklem along ale kedoji asai keklem, ajat le klem ta Arnam ahem aphan ale kevanji aphan kamatha’e, aning kamatha pen a’ot-adur kanahokheji, ok aning kehang ason kachevar, amethang aphan chemathalok aron kapevir heihui. Arnam monit aphan akar’i lapen keklem nangji ason penang an latum chini, bonta latum keklemji lapen kacharliji aning hanghe. Lapen anpar Arnam kopi si klemlang, lapen anpar koson si latum aphan Alangli aning pangdukpo? Arnam aphan kachedan asomar atum koson si Arnam amek angden Alangli lam hum si aning kedokji aphan klemhaipo? Koson si latum Arnam a’an kechoji pu kamatha hailo? Alangtum agian konatlo? Alangtum keklemvek nangji asai chujeng batjir ta latum klemklelang, klem pame puke aphi alamlo. Latum ke mang kaheman apirthe along si rengbomlo, kali ma? Sai klemkle te kepho kachetong alam ningjethekthe. Lake arni kosonsi akanglang loma lasonsi ahokpet alamlo.
Nangtum ahok muchot asonsi kacharli nangji. Ladak monit atum keropre ase kethe, athon kerore kachingki akenang ave. Gian aphuthak kachingki alam nang along le lote, anuttin abangphu ta aphrang abang pen asap ingtuichetlo, bonta latum kachesekeji atovar avebomlang. Bang koan amonit si kacheseke aron kachinilo? Bang koan si ahokpet alam kacharlitang? Komat si ahokpet aphuthak lam kethanthek? Arnam alamthe kachini aphuthak lamthe kejaithek pule ahokpet apun kelonglo pu kali; la kapaklang ke nang kahache ahut pen ta reset, abor kelong pu anchot. Jongsi nang atovar chejong thekthe pulote angthek ke thangta avelo, lapen nang ke ale kave abun si manpo! Jongsi nang asai keklemji ahokpet atovar aphuthak thangnat ningje thekthe pulote kachekrongchot kalima? Jongsi nangmena ahokpet kepho alam anut kaprek aphan chethan thekthe pulote kapachinglitchot kalima nang, lason si alangtum aphan kacharli nangji ason kipi mate alangtum kedammeji atovar kipi? Nang ke ahok pu kacheparjanchot kalima? Nang kopi anam si kedolang? Lapuson amonit ke “hamphang along kedoji aron si kaselam” abang arpu si klemchotji, “hamphang kemesen a’ot kevang aphan kerap abang” chemanme. Abinong kavepin pen kedo ke ahok kave pen kedolo. Abinong kave pen kedo pulote thangnat asai aphan ta apun kavelo. Abinong kave pen kedo ke kithitang arpum si dambom chotlo. Abinong ave pen kedo ke “Marxist-Leninist kamatha a’ot,” kedo abanglo, thangnat athir lapen anghoi anam ave. Ne nangpulo kamatha ingtuiving abidi aphuthak kaningje ington ra kopine ahokpet aphuthak le ningjenoi, kopine klarsap lapen kethetan; asapbak “lirmi ahonsere” charlinon, kopine abinong’et alam ningjenon, kopine abinong’et asai along cherapdunnoi, lapen asapbak apor kachipi a’ot chepadonoi. Kaningje ahut abinong pen chepathengnonoi; monit atum nangphan ning nangparongji mate nangputhak prekjek pen kapamathaji aphan ahokhe lapen kepakamthap kachingki along chejokdun nangne. Halaso along kopi anamlo kedo? Monit atum nangphan ningkangsam pen nangkepadeng kopi alelo? Nanglam kaningje along asap “mena akethek alon” pijot mantha, nangsai along asap chepametha, asapbak nang kacheparideng ason an along ahokpet pamantha, nang kaningje ason along asapbak keklem un ason vantha, nangmena keklem ason along pen Arnam ahem apharman ale kevanji aphan mathatha, nangning kiduk ahut me-heno keplak ajakong alam charjunoi, kanghon anam kelangselet pen turi mate kanghon aphan chororeri, lapen chongthuidetri, mo ke nangphan bang kaheno nanglongdetji. Nang Arnam alam pensi cho lapen jun lote, halahei aphan nang ahokpet pen marthunnoi, lapen nang kachingrum lote, ahokpet alam kaningje le pa’ongnoi. Chepahainer ke man nangne; lake Arnam aphan ningpangsamse. Anut kaprek pen chingki-chethan ahut nang, asapbak chechakdundetnoi, asapbak ale pavangnoi, asapbak ning cheparjantham lapen “kethenai akehoi akethek acho”[a] along pen charliduntha. Nang henodak ason kamatha ahut, nang’ok aphan ansose katengne asap charlitha. Nang asai klembom ahut, ansose ahokpet atovar aphuthak ningjetha, lapen cheparjangphoi anpin ke chemanri, kalite nanglamthe monit atum dengdedetpo. Ningkarong katalon pajumra, kachetodun kapakam – nang jongjung aphan kachematha pavepin si sai aphan apor kachipi. Arnam akemang aphuthak ansose kamatha parsikchet, nangmena keme-kaheno keplak ajakong alam ansose charjunoi, ansose keme-heno keplakthek chepamantha, lapen tengneri kosonsi arnivang ta Arnam nangphan ningkiding lapen chepabihek pen nangkachingki. Hala “aron alo akeban” ansose kaporhi panglumnoi. Ansose ardomtha lapen, kachingrum ansose panglumtha. Chingthubung kedo ingtonnoi; asap akechok chepaklangtha lapen asapbak aklong alam chinitha. Pap keklem kangtung nangri aphrang chejot lote, aphi chivungnoi; lapuan akahelo pachejot long’etri. Thangnat asai vangve lapen Arnam along pen nang kelongji ke kaprek kali hirjuno anchotpo, lasi cheretu. Nangning anut kaprek aphan kangjinso padonang, lapen nangri along risim chibi pen anut kaprek aphan paphover nangne. Ahokpet agian aphuthak ansose kachingrum padonoi lapen kai aphuthak ansose chingkinoi, anut kaprek aphan kerap kangtung aning chibi’e pen. Keklem pa’ongnoi lapen kaningje pajumnoi. Asai keklem le pa’ongnoi katarlip kangsir along kapaklang pajumnoi. Nangmena aphan Karjong Kangthir arideng ansose ningkachelar padonoi. Ansose monit abang kacheman’i ason pakakbomnoi; nonta nang apar ke’ongdung monit ateng sai keklem a’ot chepadobomlang, lapen nang kachepaklangthap pen sai keklem adichi lapen a’ot ke anut kaprek aphan patherakmeme: Ansose lahei ason chepakakthunoi. Nang kamatha angdeng ke non anta chepakakmepik anlang; kachepachokji aphan ansose apor chipithutha. Nang non anta monit aphan aman pipik anlang; Arnam aphan le aman pi pa’ongtha, lapen apar pachongpeng aret nangnelo. “Kardom ahem” ke kaiketa Arnam apharman si dolang, lapen monit atum cheraidet nangne. Thihek pen ke, akechoklim ahin le ansose ardi chipitha lapen ning kang’ar pen kamatha pajumtha. A’ok mate jongjung abang aphan chepakakdet si kemeji. Ahokpet aphuthak le kachingki pa’ongnoi lapen gian aphuthak ke pajumnoi; kopisi kachinghipthip lapen kaningjeje si kemenaiji. Asai keklemji atovar aphuthak le kaningje pa’ongnoi, lapen ale kave kacheparoka pajumnoi. Non amat pensi asai keklem kecheng henlo kemenei.
Arnam monit atum aphan akenangji ke puanset pima akangtui kali. Jongsi latum le masapso anbak chepedukchet pulote, latum “ki’un aphant” longpo. Chenam ta, kachinidam, kachini, lapen laso ahok aphuthak matha pangching peme puke ahok ateng keklem pen anpar sungthulang. Laso ahok aphan kachini lapen matha pangchingdam ke ahok ateng keklem aphi si kevang; laheihui doan ke Karjong Kangthir keklem asai akengkam lapen adichi saidelo. Koson si nang kekroikredetlo? Nang mena ateng keklem pen ke Karjong Kangthir asai nang longdun unji puhe? Nang akerengme along si Karjong Kangthir sai klem loma, mate Arnam alam ateng pen nang akadure ajoine si keklem loma? Lake jongdamnakpo jongsi nang le la klardak pen theklongle lote. Kopi apot si ongdung amonit atum ke Arnam alam kaporhi le akeong apor chepadamlo, bonta ahokpet akrong kevangjilang aphuthak ke kachinidun ave lapen jat ta thandak thekthe? Tangte nang mathalo pima gian kelong keong pen ajok laso ahok kedenglong pen chingbar ma? Lake tangte kapamanghu’et alam kalilang ma? Nang ke talo akung koan ma asangti kelong puan si gian kelong alam nang ningje theklo, tebonta madu tame ladak ahokpet akrong avedet. Tangte nang lason keklem pen ajok monit atum aphan kapalu kalilang ma? Tangte nang kangtheidang arjan le pinching kalmia, anung thangnat amung ta karchakji kavedet ason? La kedoan aot-adur ke monit atum aphan pasungpo! Koan ma kapinchong alam ingtuibom lapen lapuan si ahokpet kacheklang pen ke chehelopo, koan ma monit atum aphan ahokpet along keponbom thekthe lote; puan si pinchong alam ke ingtuipo, lapuan si Arnam aphan nang khangpo lapen khamkhepo. Laso kangtuiving kapinchong alam heihui aphan kabirtivet aser-rup ason pemanri; latum doan ke pajo pen kisungthektikpo lapen thangnat ta ale pipe! Tebontra ajahak amonit atum ke lahei kapinchongchot alam aphuthak thanthek – bonta laheihui along ke ahok thangta ave, pima laheihui monit atum mena jongjung pen chomat longlepinlang, lapen laso apot si keklemji akrong ta ave. Lason amonit atum ke anut kaprek aphan choklim akrong keponji thekthelo lapen latum aphan kapachehelo si japo. Tangte lake monit atum aphan kisung kalilangma? Akijumnei tame, nang monit atum nonlom akesung heihui pen pajokdun thekvek nangji lapen latum aphan palutdunlong nangji; lason pen anchot si lake kachepeduk pu lakhaji, lapen lason pen anchot si nang ke Arnam apharman sai klempi longji. Kaiketa kacheparoka alam ningjedetri, kapahanchathap alam, lapen nanglong kapakroidunji aphan akenang kave akeklem apeng paklempontoi bor’idetri. Lason keklem pen ke angthek thangnat ta ave lapen alangtum aphan pamanghuthurongpo. Lason le lake ponrong lote aron-atang kethan alam si paklangrongpo, lake monit atum nangphan aningdokde si plangpo. Lason henlo monit along akesung kevang, lapen lake ahokpet ta therakmemepo. Lasi hala kedokok akesung alam le ansose chethannon. Bang amonit atum akeklem-kedamlong apot ke nang mena jongjung akhi pu chitindunri lapen bang nangkeparoji aphan pura lahei otdunthip nangne; nang mena apharman nang chirivek nangji, jongjung akronglo. Lake kopima anuttin tame keklempon nangji asailo.
Jongsi kopima nang kachingrum pen ajok monit atum aphan atovar ponthek, tangte lake nang ahokpet kirimdunthek si lakhapo. Nang ajat alam le ningje tame, nang monit atum aphan keklem ateng vanvek nangji lapen latum aphan aphiphi kidun unji atovar doan pipon nangji. Latum aphan gian kelongji ke pekponrinon; tovar kelong pen kidun thekji si ansose akenangsotlo. Pima monit atum Arnam aphan pakroipo, latum ke Arnam Alangli sai kejapon atovar along dunvek nangji. Lake, Arnam aphan kekroidun pu angthek ke Karjong Kangthir kejapon atovar along kidunbom pu henlo. Lason thakthak si, nanglong tovar dovek nangji kidamji aphan, ajat le punon ta, lapen nang Arnam kapachoktang atovar along si kengpak chibidunvek nangji. Kachepahelo aretji ke nangnelo, lapen penang ahormu along kachingvuidunji ta nangnelo. Arnam kejapon atovar along nang jongsi kekhamkhe kavepin pen kidunthek anchot si nang Karjong Kangthir asai longpo lapen kilutdunji akrong ta longpo. Lason pen anchot si Arnam akamatha ateng aren along kedolo pu lakhaji lapen monit akhei adeng kapachunlo. Laso ahin along ke jongjung tame, anuttin abangphu sitame alangtum adeng chepachun peme nangji, monit atum kopisi keklem nangji laso ateng klem nangji, lapen kapasungji pu ateng pen kalidet nangji. Monit atum asai keklem along alangtum alamthe paklardak nangji, monit atum mat si aphiphi kidun doan ke kachechak’un si ardi chipi nangji lapen kekroidun, lapen doan ta alangtum adim ansi do nangji lapen laso pen aren angtan dam nangne. Kopuson si anuttin abangphu latum keklemji ma puke aning along paklardak nangji lapen kopuson pen si latum kepachun thekji. Karjong Kangthir akejapon akrong le endunnon; chepahelori mate kechokche ahin anat damrinon. Pini arni asai keklem klardak pen nang langvek nangji. Pini arni keklem asai along kilutdun henlo nangtum kopima keklemvek nangji. Lake kechengsi asonlo nang kilutdunvek nangji. Akaprek ahormu along lamthe thangbakbe padamthap nangnelo. Arnam ahem along pini sai keklem ke nangtum arpulo, pini arni asai along kilutdun ke nangtum adenglo, lapen pini arni ahok ateng keklem ke nangtum anghorlo.
Kapachini:
a. Kethenei akehoi akethek acho puke: Abarim China asor kaningje ke inut kamatha kangdangpik lapen ning kasejoipik abangphu pusi pulo.