Sai keklem lapen Kelut (5)

Pini nangtum kado kave ta chini lo Arnam ke rat aphan chethe akrong kechok anat si japon bom, hala monit akaprek a’ove along’an puthot kengkam kachejorji aphan si Alangli kejaponbom, labangso kangtingkuk barim a’kai kepar thekji aphan si Alang hala monit aphan japon bom, ok pen angtan, kangtingkuk ajakong keberthip along pen lapen sobar kebei along pen achar, hala anlote anut’tin abangphu seta kejokvan a’pirthe arlo reng dun longpo. Abolon kedo penap apharman ajoine, lapen anlote rat atum the’muchot penap aphan alangtum kengkam chejor thekpo, Arnam akarjong pen monit apharman a’sontin ta kemang’pi do, lapen lake monit atum thedung ning karong kedo thekji aphan, monit aphrang tovar kaselam piji aphan ok arje along Arnam ke Alangli jakong do’an chehodai lo, monit atum kar’i halabangso arni nang kele dapprangji aphan. Halaso bolon kedo apor aphan nangtum kado kave kanghon pen lana’ji ma; Arnam pen kevanglong rappetji ke kejoike kali. Alangli phan nang chinine’pin lang puseta, nang ajir dingklui aphrang pensi Alang pen do rappet tanglo. Jongsi anuttin ta a’bolon aphansi chematha un’chot sita kaiketa kejut un’e aphan kalidet, lapen lahei pirthe athak kachebirti aphan si ninghang chotlo. Arnam asai ke ajak dingklui aphrang pensi monit aphan paklang’et tanglo – bonta monit a’ning ke akele siksak’ir ajoine, lapen latum mentune ta aning kehang masapta kave ajoine, Arnam asai ke hala atiri kapangni adim pen si chingtonkok lo. Latum kamatha heihei, bidi langno an, lapen kamunthi pen kethek longmek, lahei do’an ajoine kelit’tang asonsi theklong, lapu’an pen apotsi ongdung atum kamunthi pen kethek’mek do’an ta chingbarpet hala kecheng hako ahut ason, lapen majerso anta thangnat kachelar ave. Laso angthek ke, rat atum nonpu ta kemanghu pen Arnam keklem asai aphuthak klarkle det lo. Latum kopisi keklem lapen konatsi kelut nangji bangso aphuthak ansose klarkle muchot lang. Lahei ason pensi non ongdung Arnam asai along thedung kesung lapen monit akai aphrang kedambomji along pen khang dun lo. Monit atum apun lapen latum kamara ajoine, latum Arnam asai aphan aklong pen ‘ot’thip un’e det lo, lapen mentune ta lahei kenangsot pu hok’he. Jongsi nang kai along kepaphrangji ninghang pulote, nangtum kerengbom aphuthak klardak pen nang cheroktok pangchengvek nangji, abangphutin atum ta nangtum chethe along kelutdam pen kekhangji si ot’thip bom, angton pen nangtum anuttin aning pamithu’ra, lapen nangtum kangtheidang aning kasiksak angbong pen pame thunon lapen ning kangtang lapen ning keplengple kedover nang phan panahok along pen, anlote nangtum anuttin’ta arlo pen chepamithu’thek lote angtan lapen ahokpet chethe aphan hala a’kangting, phodam un’epin aning karong lapen kejokvan dopo. Kemang dam lake hala nangtum angbong anut’tin ta chethe kereng long’etji aphan, lapen nangtum akarjong ajakong pamithu si lapen kereng’et abang asonthot keplang longji aphan. Kadokave a’korte lapen ingjir nangtum kachetongji kevang atum, ladak kangting lapen kecham’e ke durepik. Latum kado kave ta hako thero a’monit ason, aning kamatha ingdeihek lapen lupik, thangnat kachingthurji kamatha avedet ason si theklong. Lapu ansose kaheno muchot, Neli pen kachetong akorte lapen ingjir atum latum ke kaphirno lapen kachingthurthe’pin inglong athak kekhang un’e api ason thakthak. Latum kemesen a’ot-adur aphuthak kachiniji sungpik’an, kosonsi kedo kethakji kecheng alam anta kachini jumpik. Penang an atum ke karjang-angjir atum, alangtum aphan kematha ke latum reset lapen aman dojot, lapen kelang mesen mir apu ason si latum kethe alon kedo, latum amethang si “kaprek” kepang’e anat endun bom. Inut angjir[a] achu pen si amahang chedip thip lo, amek kethek longji aphan asap ta chebibe. Alangli a’mahang le klarbong lapen langmejot pu setame, alangli chu kachepang’e pensi langnodak lo, isi prekjek kamatha si padorong lo. Arta kejumhek atum aphan kebeng a’hem along kachedandong angbong inut a’bangphi ason thakthak. Alangli mek kecharta charphlak lapen lang arlo kedo keklarbor ador keso arlong asonsi klardang, kebinthip lake apindeng lapen achu kepang’e pen ajoksi kekar’ri amelur asonsi paman det. Ajo apor menmen kangtingsang ahilik along ketheklong atur mepmep karkar pen amek aphan pangting pathe’ang si monit aning jasemet kepasiksak, lapen komat ne aphan kachepatupi chenam ason bensi cheklang dundedet chenam. Ne pen alangli phan kachetong ahut, alangli kaiketa “ahokpet” along pen kekatjui longji aphan abidi akrong si kiri, hala pran ke’en abang le komatne aphan pathidet pen, lapen pherepik pen nang chinidet po pura prapjin kacheterek ji kaike kematha ason. Son thakthak si Africa areng ke-ik[1] amonit le a’ove ove ban kedo pen madu aphanta latum aphu kachingthur dun un’e ason lo alangli ke. Labangso akele kilit a’ot-adur, lapen latum amethang kachepang’e apindeng kepamesenji aphan ke penang an achiklo sai deng nangji.

Ningkan suri suri aphrang, Chinese arat atum aphan ban kepon akai ahut, latum akematha lapuan akachekom, akemang heihei, kereng, lammet, a’ot adur, lapen akam heihei alongta asapta kejokvan ave pin ansi latum aphan tekang lo. Ongdung aningkan aphurkimo pen ajahak ajakong kedo arat karjong kelongtang atum lapen kelak pen latum kithi arpum aphan le tebok het abang ning keduk ason akarjong ta. Ongdung atum non kerengbom atum ta Sobar ok kangthan anopak aber si dobom lo, penang atum ke kepachobeitang api asonsi hem arlo si doklip lo, penang atum ke Losei pen Chainong alo le esonvet a aan kecho ason latum ta cholo, penang atum ke kepachobai, cheputhekthe lapen manghu-mangram, pen ha “kevir adim” along. Athak kethek long penta, monit atum hako amonit pen keprek ave, latum kesang damji adim lake ha meherang lapen latum ajirpo ke kekomchen kangthirthe ahi’i lapen kangthirthe a karjong atum lo. Halapu angtan anat monit akhei ketheklong ke ingtuiving atum “marat” ason; ahokpet ke, latum kangthirthe a hi’i atum pen do rappet. Latum aphan baduta anem en un’e, sobar kapatu apham along kachingnang pen kejokji atovar avepin si ongdung atum ke dobom lo. Latum kachinghon atum pen rengmesen ahem along kedo rappet ning arongset lapen akai plenglim lo pu kaningje aparte, lason si punangji monit akhei atum chom arong sido, hi’i atum pen si chelangbom lapen ot kelangno ahi’i pensi dorappet bom, latum kedo adim ke hala kangthirthe ahi’i kachingrum adim, lapen latum aphan ke kangthirthe ahi’i si pachobai pon tanglo, latum kebe apahong heihei ke kithi arpum pen amekbur keprang ason, latum rengmesen atar along kedo ason. Mo latum ahem kachelut damji ahut, achathai angkang ta ingsamri lapen inutpet, tomon kangsam japvir hala kekrengkrai athengpi aro heihei along pen “kedo adim” anghap nang chingpu’ak si bangso angdeng ke kangtingthip ahilik – nangri chejot dam seta nangri chemun chethek longle, masapso inghap kevak along pen kathe’ang atur nang kelut pen ajok ta ansose si okchumhur lapen pherememe ason si chethek long. Ahut pen ahut ke phiju arki ason manghumeme, ning kacheparong asonthot, ahem angdengtin alongta domeme’me lapen pherehik, bangso ahem ke komatne kedotang lapen kithi arpum bakos arlo thap mirak ason. Apahong, pe’um lapen pangthek un’e masapso arlo along angdeng heihei ta aduk apret si plengthip, longlethak along inghoi somar do’anta angso tarokrak lapen kereset aso ang’ngi asonsi plengset, lapen arpong along ke sangman aram si hingthip. Isi mohorchetang ke thengsong along si do, hala thengpi angthi ta adung si do, mohor chetang adung’an patebok dam ra nang mom enra pakar lote, nang kethek long lake laso mohor chetang ta aduk si bonthip lo, eson “kepang’e” cheplang sita monit atum ketheklong’thuji[b] ke latum ke theri along pen si kevang ason thakthak si thek longpo. Laso angthi ke chu si chingthangphrang, lahai do’an sita aban saide lapen langmeme’me, komatne ke’entang amar lapen thi mirak ason nangnak. Ingthi anat landing te, adung along kithi arpum dokokji meme. Ingthi along kachingthang achu, thangnat avi kacheleng ave, kithitang do ason lahei pen angnim, kangsamjir atomon inghap kevak pen nanglut lote, karjong langno le kevak angkrak pen nangkelut bor’i pen kithi kedo adim nang chevoithu pen laso angdeng along kechedoyhu ason. Halaso angdeng arlo akele kangsamri aklik’klak aphuthak lapen menmen amat jasemet kithitang arpum kithu angnim ason lapen lason ahut haladak arlo arpong along prekjam a’hormu jangsui lapen hijikjam, pahong athak kahijikjam ape, keter lapen kamenso angnim, hala adung along ke sang ta do, hala arlo hormu kebi angdeng anta aduk aketer si bangthip, aklong ta aduk lapen aketer saise, lapen lason thakthak hala kithitang abang nonhet ke’entang amar si latum ke endun ason, kaphere aphon pensi aphrang kedam, aso kachingkrit lapen tomon along kephuk bom ason. Labangso akangsamri ke nangphan lapu’anta chokpo. Hadak arlo ke chethe kevangji nahok ta thek longle, kado kave ta ingtingkuk lapen ingsamri, Arnam keputang a’Chom lapen meherang ason lo. Lake monit athiri ahilik ason lo, hala hormu kebi angdeng abolon kepipe angdeng along inghoi, inghapso lapen inghap’pi ape anta aning keduk arje lapen kithitang aphan ingsamri pen aman kepi pen kachekimo ason. Monit labangso kevir adim along penang aningkan kep lapen pharo lapen suri pen si dobom lo, kedam ke paprap’pik lapen kacheruithu ke paderpik. Latum “athiri’’ pen nangthur lo, kechengsi akethe’ang ketur ahut, Vo atum kujo ahut anke, lapen, angsong inghun anat langpo lapen anke arum longle anat angphun paki po, latum arnivang akam ason klem pangcheng po. Mo arni kichi ha inglong abin an lote, latum kelak pik pen karkum karke pen ha “a’thiri” chevoi thupo. Laso apor ahut latum apok kache pangkrang ke akangting’rim anchot lo, anke puthot penap aphan labangso “a’thiri” kache’oji aphan chesik patang’et lepo, latum akathe’ang atur ke pamepthip, me ade kekar’ atur kele dam ason nangnak. Labangso apor ahut, kadokave kachethek longji ke cheklo atur arum kedo anta thiri abui si inglongso ason atok ano anta chihijik jam. Labangso “a’thiri” angbong pen mentune nang kedo arki mek kejang angnar, thurbom lapen krepbom. Rat do’an amek jangklip, lapu hala kangthirthe ahi’i lapen akarjong langno do’anta ning ingsamjin pensi kesang tahai po. Ahut pen ahut, ihut karjulong vo’ak kangreng ase helo’i – lason arki kacheru ase pu’an kangsamri ajo angbong ke nang okchumhur lapen achu angsong thurphrok…. Komatlo kachini monit lapu’an aningkan lo lapuson apor kepadam, thibom lapen amahang thekthu bom; komatlo kachini kopu’an ajak keding lo monit akhei apirthe along hadak monit lapen hi’i atum chingvuisai adim along kedo nangji lang, lapen anparta, komatlo kachini phong ko’an lo latum pirthe aphan kachepadi aphan kephatang. Pirthe a’meherang along monit atum ning arong pensi kedo ason, thangnat ta latum kepuji alam pa’ong’e, atheke latum ajak dingklui aphrang pensi kethe kedingtang ajutang ason si Chom along akai kepaman. Lapen sonsi, rat atum ke halabangso adim aphan aning rung dunlo, hala kangthirthe ahi’i kedo adim kangthirthe ahi’i ke latum ajirpo ason ben lapen kachelangver abang ason, pirthe a monit ke isi dokai[2] abutung ason – hala monit binong a’ot ke ajak dingklui aphrang pensi virdet tanglo arki angden ave pin pen, angthek avepin lo la arje kethek longle. A’rat aphan ketheklong arje pen ta kopine kangthirthe ahi’i kedo ason; anparta, latum akam anta kangthirthe ahi’i si pahingno tanglo. Pini latum kangthirthe ahi’i pen cheprekpre pin lo, latum kangthirthe ahi’i pensi amahang nang kethek ason ben. Anparta, rat atum akele si latum aphusar aphan kachinghon lapen abe kachedun. Baduta chini abang ave hala Sobar pen aduk kepho kopu’an ajak keding angbong latum aphan hala inglong thero ataipo ason an si pinchong lo. Latum avi ke’er’ring amek pen kachoningri ji aphan si ot’thip asonsi theklong, lapen hala kathe’angrim atur latum pen kepathe’ang anta angthek kapave pin jisi kangthirthe ahi’i pen kapanahokji si ther-hap lo. Latum amahang heihei ke akri akri, kachinghang thengjangthu athengpi ahu ason, latum angho ke Sobar pen kapang’e dun ason akele alam athak kepabar, latum ano ke aketer si arlo lapen angtan anta bangthip, latum anung kachinghum, latum akeng ke kachesongji aphan archak, latum aphangkor kepakang lapen kepajon lun arki pen kepacheton dun. Lahei ke latum thangta kali bonta areng lapen arepi, bonta lapen puthot latum ke keleng ta inglong athokvam ason ben. Arlo lapen athak, latum abolon lapen apindeng ta hako ahut pen athero ason – lasonsi, pini, lahei a’thero chepharlo’lepin[3] lang non akai amonit arje ason, latum kopu’an a’kelu!

Monit atum marat atum pen ihin ihin kedo kedam lapen latum lapuson ajak kedingpi ta chingri pame, thangnat kacharvo kalite kachetonte alam ave. Monit ke marat api aphan kelana pon cheroktok pik, lapen marat api kereng ke monit ajoine, alam ke amethang ale aphan. Latum amethang aphan thangnat ale aphan mathathe pin lapen angton pen monit alam si kekroi. La kadokave ketheklong ta, monit lapen marat api angbong kachepho si kachetebok[4] lapen kachingri[5] binong ason – lapen kangthirthe ahi’i atum, ketheklong ateng ke monit lapen marat kachingvui ke choklim ason, Seta, pirthe kedo atum ansose si kepatebok lapen kachekak un’e: Kangthirthe ahi’i akam pen che’o sita, monit ke latum pen chelang thubom, lason ahut, hala kangthirthe a hi’i atum thangnat ta monit aphi pen ot dunde, latum ‘chehodaide’ latum aphan kedo’an asonta. Arnivang, rat kekan kechon meherang’’ arecho ‘ahem along, ‘‘meherang arecho’’ pensi kachelang kejui aning cheparong (latum aphusar) lapen non anta lason pensi phangno bom. Lasi, pini, monit ke a’keter karthatpi pensi panirhet lo, lapen lapuson ajir kedingpi Chom along apor padamdet aphi, ajirding’klui pen hala kereng apirthe’ along kacheruji aning kehang sangkok aphi, setame latum kathe’ang atur ketheklong pen, lapen Arnam aning kehang ason aphan lapen a’ot-adur, lapen Alangli sai theklong tame, latum kamatha rengmeme lapen aning chepa’oise si, hala kevir apirthe along kacheruiji si ar’i bom lang lapen karjong langno atum pen kedo rappetji aphan. Ajir dingklui aphrang pensi Arnam aphan tengne tanglo, lapen sonsi latum thiri avaikang along phuri bom. Ne inut osopi pen kachetong ahut, alangli phan kachingkiji bor’i lo lapen laso ahut si Ne kethek longlang la Ne ingno karjap abangphi ke monit binong kali. Alangli kachingsokse achu, kahijim meme amahang lapen ladak kopine mahar-ason alang kangnekhing aso keding, lasonsi alangli phan ketheklong hala aot kalangnodak karjong langno le thiri pen nangbar mirak si monit kereng apirthe along kachelang dun ason. Laso abangphi kaiketa angtur pen kangnek’hing ji si kabor’i: Kacheklang ke keklemjoi lapen pherememe arje. Alangli Ne phan nang ingnekhing ahut, alangli kopine kaningje ji ason do bonta alam kachelong thekthe ason bensi kacheplang, lapen alangli keklem thek lake ihin anat arjapding si, thangta ave kelang pangtar lapen kejoklu ason. Anung anat pen langte, alangli ke hala Chinese amonit kam keklembom arat ‘‘thedung arje’’ ason ta tinmeme: lason apor ahut alangli nang kacheklang ke ansose kapherememe, hala aphusar angthun anokbe Yanhuang/Yanwang pu asarbura[c] la monit kachethan bom a arje aphansi chekimo damlo. Alangli phan ne lamthe karju ahut alang aphu patongki si dojoi. Penang an apor en lam nang kethakji aphan, lapen alangli ke kepaphoji rirok asonsi keklem. Alangli ri padojoi thekthe lapen arichimun hongni chingjup bom meng ativi. Non ansi ne chematha dam, hala monit ari ta kahijim meme adim pen kopine hum lote, achimi keso pen arong chethar’et lote, achimi binong arong ke akelok puta chechini thuthe detji ason. “Kidingrang” achimi along aketer pensi parthatbui, lapu an sose kahijimmeme ke, aripak anung anat vo angmi phu mirak areng asonsi theklong. Ari adak heihei doanta vi anam lapen kachepaduk pik abang ang’i kangjir pen kachetangpet ji anbak, laso angbong kopine aketer ason si theklong, kethek long atengke “Longle pen prekjek angnim” nangkebar bom ason. Akeme muchot alar ador keso lapen choromeme atheng kesodet – monit akarjong aphan, lasi labangso akarjong keso pen ajoksi arsikpik pen monit ari adak heihei along kapebonthip ason. Aphu pen akengti an, monit kachingthang ape-ari do’anta marat angmi ason kethek longji ave, bonta masapso latum kachini ke, kaiketa latum “aman kedo” latum ador abinong ke Hijar angmi anrek ta ave, “Voram” arveng, ejeng aphan ta kejum, latum ape-ari ke ajirdingklui pensi kaselam la’an kelangno hala phak lapen methan aphanta hingno mulang. Achoi kithi anung ihin ansi patang chot, lapen alangli kachingthang pini akeng ke – vo aphek ason, arni atur katheang angden along akalangno cheklang’et. Latum ke ajon kithi lapen kachungkreng ke latum akeng ke ajak dingklui penlo kekokke pin kachepaklangji aphan ason: Latum akeng thepikpik, hako atum ke’en “inchi kethom ser alotus” ason kali lo. Laso abangphi apindeng ke ha nichi pen ason bonta ador jumhek. Ne alangli pen kachetong ahut, alangli ke kaike ta therakju, alangli mahang chepa erdop, lapen alangli phu chingthur un’e pin, kangthurthe ahi’i si kachenek, lapen amethang ke rat amahang kelangji aphan anta chingthur un’e pin ason. Aduk si monit amahang ke binthip. Laso aduk apret, ke ha inghun pensi nang keklo, monit amahang keplangno ji chenam si nang keklo ason si kacheklang. Vophri le nang kesun ason si theklong, monit amek heihei ta vophri ason lo: kebi lapen kekreng, khelanle pin. Monit kachingki ahut, latum alamthe kachington abe kachinghoi’tang ateng lapen kachepaheloji, kelangrem lapen kaprek atum aphan kelang un’e pen. Setame lason atum aphan si “khei alar kehok pen karcho” lake kangnekmeme alam kali ma? Arnam akar’i ke monit kachelarji aphan, kapejokji, kithi athiri pen latum aphan kapejok dunji, hala Chom lapen meherang keponbom achethe pen kapejok dunji aphan.

Kapachini:

1. “Africa aso Areng ke’ik” kejong dam areng ki’ik amonit Arnam ahirjuno kepho, pen latum a’ove ove ban kedo nang.

2. “Dokai abutung ason” kejong dam lake monit akhei kahenotang, lapen monit akhei angbong kangthir amonit ave pu aphan.

3. “Kachepharlo” hala Thero amonit – “Kachepharlo” pen pini amonit atum aphan si kejong dam. Laso akemang ke kachehili meme aphan; haladak, ahokpet ke, lapuson alamthe pen hako ahut athero si monit nang chepharlo pen kechoklim atovar kedam puke ave pu aphan.

4. “Chetebok” lake ke’en jongjong.

5. “Kachingri” ke’en jongjong.

a. Abinong alamchap penke “bangphi”

b. Abinong alamchap penke “rat amahang”.

c. “Yan” lapen “Huang” latum ke banghini arecho kekroidam atomo along amen. Latum aphan ke China along aphrangsi phurkimo kepi tekang atum lo. “Yan Wang” ke Chinese amen “meherang arecho aphan” “Yan Huang” lapen “Yan Wang” atum amen Mandarin alam pen ningje lote alamthe chinglit kai.

Aphrang Apot:  Sai keklem lapen Kelut (4)

Puthot:  Arnam Asai Kelangdammek (1)

Thikbomlang

  • Ketok
  • Themes

Solid Colors

Themes

Fonts

Font Size

Ari Kapadak

Ari Kapadak

Aphar Adang

Angkung aphar

Rinon

  • Laso Amek Rinon
  • Laso Akitap Rinon

Connect with us on Messenger